تشخیص زودهنگام سرطان سینه نقشی حیاتی در افزایش شانس درمان موفقیت‌آمیز و حفظ کیفیت زندگی ایفا می‌کند. آگاهی از روش‌های تشخیصی موجود و زمان مناسب برای انجام آن‌ها، به زنان کمک می‌کند تا با هوشیاری بیشتری سلامت خود را پیگیری کنند. فرآیند تشخیص سرطان سینه معمولاً شامل ترکیبی از معاینات بالینی، تصویربرداری و در نهایت، نمونه‌برداری از بافت مشکوک است.
۱. خودآزمایی پستان (Breast Self-Examination – BSE):
خودآزمایی پستان یک روش ساده و در دسترس است که هر زنی می‌تواند آن را به صورت ماهانه در منزل انجام دهد. هدف از این روش، آشنایی با بافت طبیعی پستان‌های خود و تشخیص هرگونه تغییر غیرعادی مانند توده، فرورفتگی پوست، تغییر در اندازه یا شکل پستان، ترشحات غیرمعمول یا قرمزی و التهاب است. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
۲. معاینه بالینی پستان (Clinical Breast Examination – CBE):
معاینه بالینی پستان توسط پزشک یا پرستار متخصص انجام می‌شود. در این معاینه، پزشک به صورت دستی پستان‌ها، زیر بغل و ناحیه گردن را برای وجود هرگونه توده، تورم یا تغییرات دیگر بررسی می‌کند. این معاینه به خصوص در تشخیص توده‌هایی که ممکن است در خودآزمایی قابل لمس نباشند، مؤثر است. توصیه می‌شود زنان به طور منظم (معمولاً سالیانه) این معاینه را انجام دهند.
۳. روش‌های تصویربرداری:
تصویربرداری نقش بسیار مهمی در تشخیص سرطان سینه دارد و شامل چندین تکنیک مختلف می‌شود:
- ماموگرافی (Mammography):ماموگرافی یک روش تصویربرداری اشعه ایکس از پستان است که قادر به تشخیص توده‌های بسیار کوچک (که حتی با لمس قابل شناسایی نیستند) و میکروکلسیفیکاسیون‌ها (رسوبات کوچک کلسیم که می‌توانند نشانه‌ای از سرطان باشند) است. ماموگرافی ابزار اصلی غربالگری سرطان سینه در زنان بالای ۴۰ سال است و به طور منظم (معمولاً سالیانه یا هر دو سال یکبار) توصیه می‌شود. جدیدترین توصیه‌ها بر اهمیت ماموگرافی برای تشخیص زودهنگام تاکید دارند.
- سونوگرافی پستان (Breast Ultrasound):سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصاویر از بافت پستان استفاده می‌کند. این روش به خصوص برای تشخیص توده‌های جامد و کیست‌ها (ضایعات پر از مایع) مفید است و معمولاً به عنوان یک ابزار تکمیلی پس از ماموگرافی (به خصوص در پستان‌های متراکم) یا برای بررسی توده‌های لمس‌شده استفاده می‌شود.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI Breast):ام‌آر‌آی پستان با استفاده از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی تصاویر بسیار دقیق و سه‌بعدی از بافت پستان تولید می‌کند. این روش برای زنان در معرض خطر بالای سرطان سینه (مانند کسانی که سابقه خانوادگی قوی یا جهش‌های ژنتیکی خاص دارند) یا برای بررسی وسعت بیماری در افراد تازه تشخیص داده شده، کاربرد دارد.
۴. بیوپسی (نمونه‌برداری):
در صورتی که معاینات بالینی یا تصویربرداری‌ها وجود یک ناحیه مشکوک را نشان دهند، بیوپسی تنها راه قطعی برای تشخیص سرطان است. در این روش، نمونه کوچکی از بافت مشکوک برداشته شده و برای بررسی به آزمایشگاه پاتولوژی ارسال می‌شود. انواع مختلف بیوپسی عبارتند از:
- بیوپسی سوزنی (Needle Biopsy): شامل بیوپسی با سوزن ظریف (FNA) و بیوپسی با سوزن مرکزی (Core Needle Biopsy) که تحت هدایت سونوگرافی یا ماموگرافی انجام می‌شود.
- بیوپسی جراحی (Surgical Biopsy): در این روش، قسمتی یا تمام توده مشکوک با جراحی برداشته می‌شود.
۵. آزمایشات تکمیلی:
پس از تشخیص سرطان، آزمایشات تکمیلی مانند آزمایش خون، اسکن استخوان، سی‌تی‌اسکن یا PET اسکن برای تعیین مرحله سرطان (میزان گسترش آن به سایر نقاط بدن) انجام می‌شود. همچنین، بررسی گیرنده‌های هورمونی و وضعیت HER2/neu بر روی نمونه بیوپسی، در انتخاب بهترین روش درمانی بسیار مهم است.
نتیجه‌گیری:
فرآیند تشخیص سرطان سینه یک رویکرد سیستماتیک است که با هدف شناسایی زودهنگام و دقیق بیماری انجام می‌شود. با انجام معاینات منظم و پیروی از توصیه‌های پزشک، می‌توان گام‌های موثری در جهت حفظ سلامت و موفقیت در درمان برداشت.
